Crisesbestrijding.
Ten eerste wil Sociaal Maas en Waal zijn dank uitspreken aan college en ambtenaren voor de realisatie van de programmabegroting en de beantwoording van de vele vragen hierbij. Ruim honderd waren het er dit keer. Hoe komt dat vraag ik mij dan af ? Worden raadsleden aan de voorkant soms niet voldoende meegenomen ? Het helpt wellicht als de maatregelen concreter worden beschreven en er meetbare doelen aan worden gekoppeld.
Het overzicht van de baten en lasten laat voor de komende jaren een positief resultaat zien. Dat is prettig om te lezen. Een gezonde financiële huishouding is een goed uitgangspunt voor de komende jaren voor onze gemeente. Maar gaan onze meest kwetsbare inwoners hier iets van merken ? We zien armoede hand over hand toenemen en spreken van een energie- , woon-, klimaat- , milieu en misschien ook wel een gezondheidscrisis.
Hoe gaan wij als gemeente West Maas en Waal hier mee om ?
Wat gaan wij als gemeente doen om mensen met lage inkomens te ondersteunen ?
Wij gaan als gemeente het armoedebeleid tegen het licht houden, lezen we. Hier is natuurlijk nog niemand concreet mee geholpen. SMW wil daarom hier al vast een voorschot op nemen door de steunmaatregelen toegankelijk te maken voor inwoners met een inkomen tot 120 % van de bijstandsnorm. ( 1225 / 1660 )We dienen hier straks een motie voor in.Wat betreft de energiecrisis, hier wordt deels door de rijksoverheid voorzien in regelingen. Zo is er zoals u weet een energietoeslag die geldt voor de inkomensgroep tot 120 % van het minimum.
Hoe beteugelen we als gemeente de wooncrisis ?
De afgelopen jaren was er bijna alleen sprake van woningbouw van enige omvang in Beneden Leeuwen. Van de 446 woningen die er gebouwd zijn in de periode 2019-2021, werden er 239 gebouwd in Beneden Leeuwen. Dit is bijna 55%. Als je kijkt naar betaalbare huur dan zijn er in deze periode 73 woningen gebouwd in alle dorpen. Dit is slechts 16%. Daarnaast zijn er 15 betaalbare koopwoningen gerealiseerd in deze periode. Opmerkelijk is dat de aangeleverde cijfers over 2021 in februari van dit jaar behoorlijk verschillen t.o.v. oktober dit jaar. 131 om 153. Dit roept vragen op !
Voor de komende 4 jaar staan er 967 woningen gepland. Ook hier ligt de nadruk op Beneden Leeuwen, met 610 woningen. Wat niet duidelijk wordt in deze cijfers is de verdeling qua betaalbaarheid. Komen er voldoende betaalbare huur- dan wel koopwoningen in de dorpen? Daarnaast kun je je afvragen of we blij moeten zijn met 610 nieuwe woningen in Beneden Leeuwen. Willen we dat als Raad ? Er is een enorme behoefte in Nederland aan nieuwe woningen, maar de vraag mag best gesteld worden of we een dusdanige hoeveelheid wel willen. Men kan hier best wel spreken van commerciële woningbouw waar vooral de projectontwikkelaars hun voordeel bij doen. Vandaar een algemeen gehoorde klacht, dat er voor onze eigen inwoners van jong tot oud geen passende woning te vinden is.
Een dusdanige groei heeft allerlei consequenties. Het IKC bijvoorbeeld is nu al te klein en wordt er nu, te laat helaas, naarstig onderzoek gedaan hoe uit te breiden. 610 nieuwe woningen betekent namelijk ook een groeiend aantal leerlingen voor basis- en voortgezet onderwijs.
Ook heeft het impact op de infrastructuur van onze gemeente. Het zal overal drukker worden en kunnen de verkeersaders van onze gemeente dat wel aan. Er is bijvoorbeeld al gewezen op de problemen op de Van Heemstraweg ter hoogte van de Jumbo. Maar ook op andere punten gaat het knellen en komt de verkeersveiligheid in het geding. Sociaal Maas en Waal vraagt dan ook aan het college om hier nu al op in te spelen. Het bouwen van woningen gaat sneller dan het aanpassen van verkeerssituaties, vooral als daar andere partijen bij betrokken moeten worden.
Hoe gaan wij om met de klimaatcrisis ?
Sociaal Maas en Waal is blij met de ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie. Met de bouw van 3 zonneparken dragen we als gemeente bij aan de doelstellingen om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstof. Sociaal Maas en Waal vindt het wel jammer dat de uniformiteit v.w.b. participatie niet of nauwelijks aanwezig is. De wethouder had in deze hierin best een rol kunnen spelen. Nu is het aan de aanbieders overgelaten waardoor er differentiatie is ontstaan.
Wat doen we het komend jaar als gemeente zelf om energieneutraal te worden ? We zien hiervoor geen budget staan. Betekent dit dat we niets gaan doen ? Welke besparingen passen we als gemeente toe ? De straatverlichting ’s nachts gedeeltelijk uitschakelen zou bijvoorbeeld tienduizenden euro’s opleveren.
Met welke wijk gaan we in gesprek over de energietransitie ?
Hoe laten we het komend jaar stenen plaats maken voor meer groen ?
Wij zien hiervoor graag de concrete uitvoeringsplannen tegemoet.
Is er ook sprake van een gezondheidscrisis ?
We lezen onder andere over overgewicht, eenzaamheid, burn out, zelfdoding en middelengebruik. En niet te vergeten over te veel aan stikstofuitstoot en andere vormen van vervuiling van ons milieu, die bepaalt niet gunstig zijn voor onze gezondheid.
Het middelengebruik en dan met name onder jongeren baart Sociaal Maas en Waal al jaren grote zorgen. Wat lezen wij hierover in deze begroting ?
“De voorbereidingen voor het jeugdbeleid zijn in volle gang. We wachten op het collegeprogramma. Daarna starten we een project, om te komen tot een inclusief jeugdbeleid, inclusief uitvoeringsprogramma”.
Wat ik als raadslid , en met mij menig ouder , wil zien, is wat wij morgen gaan doen om het middelengebruik terug te dringen. Elke dag dat hier mee gewacht wordt is er één te veel. En we wachten al zo lang op een plan van aanpak.
We lezen dat West Maas en Waal een démentievriendelijke gemeente wil worden. Helaas heeft het college besloten om het alzheimercafé in Beuningen niet financieel te ondersteunen. Dit terwijl hier ook inwoners uit onze gemeente worden opgevangen. Onderzoeken wijzen uit dat een op de vijf mensen in de nabije toekomst te maken krijgt met deze ziekte. Andere gemeentes verstrekken wel een subsidie. Een gemiste kans volgens ons om aan te tonen dat je démentievriendelijk wilt zijn. In de begroting wordt de eerstkomende jaren een bedrag van €10.000,– meegenomen voor het zogenoemde “zilverenkrachtbeleid” om ervoor te zorgen om van West Maas en Waal een démentievriendelijke gemeente te maken. Echter in bijlage 11 staat vermeld dat er nog geen enkel concreet plan daaraan ten grondslag ligt. Bovendien geldt dit bedrag alleen voor de komende 3 jaar. Sociaal Maas en Waal vraagt zich af, ondanks de toezegging dat de gemeente een démentievriendelijke gemeente wil zijn, hoe zij dit wil realiseren met dit kleine budget voor de komende jaren. Zet het geld nu daar in waar onze inwoners worden opgevangen is ons advies.
De financiën.
Op het vlak van belastingheffingen zien wij enige verbetering bij de OZB heffingen, maar we lezen ook dat de BSR nog steeds niet op alle onderdelen voldoende scoort. Werk aan de winkel dus.
Met meer dan 1.000 overnachtingsplekken zou volgens onze berekening de opbrengsten van de toeristenbelasting fors hoger moeten zijn. Zolang we hier het oude registratiesysteem blijven hanteren laten we blijkbaar inkomsten liggen.
Voor de meeste diensten hanteren we doorgaans het principe dat de lasten afgedekt worden door de baten. Voor een aantal maatregelen is dat ook zo, echter niet voor de hondenbelasting. De inkomsten overstijgen ruim de uitgaven. Om dit te corrigeren dient Sociaal Maas en Waal een motie in om deze in lijn te brengen van ons heffingsbeleid.
Last but not least kijken wij uit naar de bevindingen van het medewerkers-tevredenheidsonderzoek, dat nu eindelijk gaat plaatsvinden. Wellicht biedt dit onderzoek aanknopingspunten tot verbetering van de dienstverlening.
Tot zover onze visie op deze programmabegroting.